Hoa lài vốn là loại hoa quen thuộc với người Việt Nam. Đây là loại hoa dễ sinh sống trong mọi điều kiện thời tiết. Hoa lài có màu trắng tinh khiết với hương thơm nhẹ nhàng, tinh tế. Người ta trồng hoa lài chủ yếu để ướp trà hoặc lấy tinh dầu, trong đó phổ biến nhất là dùng để ướp trà. Trà hương lài là một trong ba loại trà ướp hương cổ truyền của người Việt Nam.
Hoa lài được sử dụng để ướp hương là loại hoa lài bông nhỏ, cánh đơn nhưng rất thơm chứ không phải là một số loại hoa giống Trung Quốc...bông to, nhìn đẹp mắt nhưng nếu dùng để ướp trà thì sẽ có mùi thơm nồng, gắt rất khó chịu. Riêng loại trà dùng để ướp trà lài thì không nhất thiết phải là loại trà cánh nhỏ, thông thường người ta sẽ chọn loại trà cánh hơi to, giòn, xốp để dễ “ngậm hương”.
Hương trà lài thanh thoát,quyến rũ đến lạ thường. Ấm trà mới pha , đưa lên mũi ngửi thử nhận thấy ngay sự nhẹ nhàng, thoát tục. Người sành trà chỉ cần ngửi qua là có phải trà ướp hương tự nhiên không. Sự khác biệt lớn nhất ở mùi vị. Nếu là trà ướp hương tự nhiên thì mùi thơm của trà chỉ thoang thoảng, nhấp môi vào thấy vị trà nhẹ dịu, thảo mai như cỏ cây chứ không nồng nàn, ngào ngạt như hương thơm của trà ướp hương nhân tạo.
Cái hay, cái thú vị của trà hương lài tự nhiên ở chỗ cái hương thanh khiết của hoa lài quyện lấy hương cốm non của trà Tân Cương, tạo nên cái hương vị mới lạ mà say mê lạ thường. Trà ướp hương thường có vị không sâu nhưng nếu chọn trà Thái Nguyên để ướp thì hương vị trà đượm hơn hẳn, vị ngọt của trà cũng vì thế mà tinh tế hơn.
Trà hương lài tự nhiên không kén người dùng. Cho dù là người mới uống trà hay đã uống trà lâu năm đều bị loại trà này chinh phục. Chỉ cần thoáng ngửi cái hương thơm của trà là cảm nhận ngay được sự khoan khoái, thoải mái lạ thường rồi chứ chưa nói đến nhấp môi dùng thử. Cái mùi thơm từ khứu giác mà lan tỏa đến từng dây thần kinh, làm rung động vị giác, đánh trực tiếp vào cảm xúc của người thưởng trà, khiến người ta ngay lập tức muốn nếm thử cái thứ nước thơm ngon kia, xem vì sao nó có sức lôi cuốn đến vậy.
Trà hương lài là một trong ba loại trà ướp hương cổ truyền của người Việt Nam
Nếu là trà hương lài tự nhiên thì càng để lâu trà càng “ngấm”. Hoa lài ở miền Bắc chỉ trồng theo mùa nên mỗi khi tới mùa hoa lài người ta thường làm một mẻ lớn để dùng. Trà để lâu, hương lài càng “ ngậm” chặt, thẩm thấu càng sâu, để cả năm rồi mang ra dùng hương lài vẫn vẹn nguyên như mới ướp. Thời xa xưa, trà lài thuộc hàng quý, thông thường người ta chỉ dùng trà này trong các dịp lễ, Tết hoặc dùng làm quà biếu. Bây giờ thì trà hương lài được dùng phổ biến hơn, xuất hiện nhiều hơn, nhưng tìm được loại trà ướp hương tự nhiên hoàn toàn không phải là dễ. Dạo quanh một số siêu thị hoặc cửa hàng bán lẻ thì chỉ với vài chục ngàn đồng là đã có cả kg trà lài, nhưng khi pha uống thử thì nhận thấy ngay mùi hương lài thơm nồng rất khó chịu, uống trà nhưng tuyệt nhiên không nhận ra hương trà mà chỉ như đang uống một loại nước ngọt tràn ngập trên thị trường nào đó...
Trà hương lài đã tồn tại từ rất lâu đời, cùng với trà sen, trà lài trở thành nét đẹp trong văn hóa của người Việt. Nếu như trà hương sen đại diện cho vẻ đẹp tinh hoa và thuần khiết, không lấm bụi trần thì trà lài lại mang hơi thở của vẻ nhẹ nhàng, sâu lắng và tinh tế. Thưởng thức trà lài, tưởng như mọi âu lo, muộn phiền tự tan biến từ lúc nào.
- Trà sâm dứa (28.03.2017)